"40 yaş üstüne Alzheimer olmamak için ilaç gibi tavsiye"

Demans (bunama), Alzheimer gibi çağın hastalıklarına yakalanmak istemiyorsak zihnimizi canlı tutmalıyız. Uzmanlara göre bunun en iyi yolu da okumak. İşte Barış Balcı'nın konu ile ilgili önerileri…

Yapılan araÅŸtırmalar insan ömrünün 50-60 yıl öncesine göre yüzde 50'den fazla uzadığını gösteriyor. Artık ortalama 80'li yaÅŸlara kadar yaşıyoruz. Ancak yaÅŸlanırken fiziksel saÄŸlığımız kadar zihinsel saÄŸlığımızı da korumak gerekiyor. 

Alzheimer, Demans gibi çağın getirdiÄŸi bazı modern hastalıklar var.  Bu hastalıklar zihinsel fonksiyonların kaybolması ile ortaya çıkıyor. SaÄŸlığımızı korumak için nasıl ki spor yapıyor, yediÄŸimiz içtiÄŸimize dikkat ediyorsak; zihinsel saÄŸlığı korumak için de beyni beslememiz, canlı tutmamız, beyinsel aktiviteleri sürdürmemiz gerekiyor.

Sosyolog ve Eğitim Danışmanı Barış Balcı, zihin sağlığı için özellikle 40 yaştan sonra okumanın önemine dikkat çekti. Zihni çalıştırmanın ve bunamadan korunmanın en iyi yolunun okumak olduğunu kaydeden Balcı, şunları söyledi: 40 yaşından sonra beyin sağlığını korumak gerekiyor

Ä°nsanlar yaÅŸ ilerledikçe daha çok kalp ve damar saÄŸlığı ile ilgileniyor. Uzun yaÅŸamak önemli ama zihinsel saÄŸlıkla birlikte uzun yaÅŸamak daha önemli. KiÅŸi fiziksel saÄŸlığını korumak için bir ÅŸeyler yapıyorsa zihinsel saÄŸlığını korumak için de bir ÅŸeyler yapmalı. Beyindeki aktivitelerin azalması Alzheimer, demans gibi bazı geri dönüşü olmayan hastalıkların oluÅŸmasına sebebiyet veriyor. Ä°leri yaÅŸlarda bu tür hastalıklara yakalanmamak için zihnimizi aktif tutmalıyız. Bunun da çeÅŸitli yöntemleri var. 

Zihni aktif tutmanın yolları

Beslenme ve egzersiz, sosyalleÅŸmek, insanlarla etkileÅŸim fiziksel saÄŸlığımızı korumamız için çok önemli. Zihinsel saÄŸlığı korumak için de yapılması gereken eylemler var. Yabancı dil, enstrüman gibi yeni bir ÅŸey öğrenmek, satranç, sanatsal faaliyetler, bulmaca (sudoku) çözmek bunlardan bazıları. Yeni ilgi alanları bulup zihinde yeni baÄŸlantılar oluÅŸturmamız gerekiyor ki zihinsel olarak yaÅŸamımızı daha saÄŸlıklı bir ÅŸekilde sürdürmemize katkı saÄŸlasın.  AraÅŸtırmalar gösteriyor ki, beyin saÄŸlığını korumak için en etkili eylem her gün düzenli olarak kitap okumak.

En etkili yöntem okumak

Özel bir görüntüleme cihazı (FMRI) ile kişinin beyin faaliyetlerini izliyorlar. Kimi resim çiziyor, kimi spor yapıyor, kimi video izliyor, kimi enstrüman çalıyor buna benzer faaliyetleri takip ederken her faaliyetin beyinde bir bölgeyi uyardığı, o bölgeye bazı sinyaller gönderdiği, ancak kitap okurken zihinde çok daha fazla bölgenin uyarıldığı ölçülüyor. Okumak adeta sürdürülebilir bir sağlık hizmeti.

Beyni çalıştırmadığımızda fonksiyonlarını yitiriyor

Sosyolog ve Eğitim Danışmanı Barış Balcı, vücudumuz çalışmadığında nasıl ki kaslarımız özelliğini yitiriyor ve yeteriz hale geliyorsa beynimizin de yeni bir şey öğrenmediğimizde fonksiyonlarımızı yitirdiğini dile getirdi. Beyin hücreleri arasındaki nöronlar arasındaki bağlantıları korumak ve geliştirmek için bir şeyler yapmamız gerektiğini anlatan Balcı, Beyinde de sürekli kullanmamız gereken alanlar var. Düşünmek, üretmek, hayal etmek, risk almak, cesaret göstermek, yeni bir yoldan gitmek gibi beyne uyarıcılar göndermemiz gerekiyor dedi.

Nöroplastisite yaklaşımına göre beynimiz sürekli değişiyor

Son yıllarda bilim adamlarının ortaya çıkardığı Nöroplastisite kavramından da söz eden Barış Balcı, Nöroplastitenin göre yeni deneyim ve öğrendiklerimize baÄŸlı olarak beynimizin sürekli deÄŸiÅŸtiÄŸini açıkladığını ifade etti. Balcı, KiÅŸi yeni bir ÅŸey öğrenmeye baÅŸladığında, yeni bir deneyim yaÅŸadığında, yeni bir beceri geliÅŸtirmeye baÅŸladığında beyin hücrelerinde yeniden canlanma, yeni yollar oluÅŸturma ve yeni baÄŸlantılar kurma ile ilgili süreçler gözleniyor. Beyin hücreleri ÅŸekil ve yapı deÄŸiÅŸtiriyor. Bu eylemler hayatımızı zihinsel olarak daha saÄŸlıklı sürdürmemize katkı saÄŸlıyor diye konuÅŸtu. 

Okumak stresi azaltıyor, ruha iyi geliyor

Sosyolog ve Eğitim Danışmanı Barış Balcı, kitap okumanın stresi azalttığını ve ruha da iyi geldiğini söyledi. Balcı şunları söyledi: Stres nedeniyle kişi bazen normalde çok kolay yaptığı şeyleri yapamaz hale gelebiliyor. Biraz yürüyüş, nefes egzersizi iyi olma sürecine katkı sağıyor. Okumak da bazen ilaçlardan bile etkili olabiliyor. Hatta, kitap okuma yöntemi ile ruh sağlığına fayda sağlayan bir terapi yöntemi bile var, adına Bibliyoterapi deniyor. Bu yöntemde kullanılan bazı kitaplar ruhsal iyileşme sürecine katkı sağlıyor. İyi hissetmek bu kitaplardan birisi.

Hangi kitapları okumalıyız

Barış Balcı kitap seçimi konusunda da şu bilgileri verdi: Yemekten örnek verecek olursak kimileri sebze yemeği sever, kimi et sever, kimi Anadolu yemeklerini sever. Ama bazıları da hepsini sever. Yemek seçmez, her yemeğin farklı lezzeti olduğunu düşünür.

Kitap okumak da bunun gibi. Bazı kitapları okumayı çok anlamlı bulmayabiliriz, ama okuma faaliyetinin kendisi, etkileÅŸimde bulunmak, kiÅŸinin hayatını daha anlamlı kılmaya katkı saÄŸlıyor. 

Her insanın kendine özgü beÄŸenileri ve ilgi alanları var. Herkes sevdiÄŸi tarzda kitaplar okuyabilir. 

Yeni başlayanlara, daha kolay algılanabilecek, içinde çok fazla yabancı kelimeler bulunmayan kitaplarla başlamalarını öneriyorum.

Martı, Küçük Prens, Sol Ayağım, Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Simyacı, Negatif Limanlardan Pozitif Sulara, İyi Hissetmek ilk etapta tavsiye edebileceğim kitaplar. Bunlardan bazıları çocuk kitabı gibi gelebilir ama yetişkinlere de çok şey katan kitaplar.

Tabii bu önerilerin dışında herkes kendi ilgi alanına göre kitaplar okuyabilir.

Giriş: 16 Ekim 2024 | Güncelleme: 16 Ekim 2024 | Okunma: 35

Kaynak: Karadeniz Sağlık Ajansı