B12 Vitamini Nedir? B12 Vitamini Nelerde Bulunur?

B12 Vitamini Eksikliği

Vücut içerisinde B12 vitamini seviyesi çok azaldığında ortaya çıkan duruma B12 eksikliği denilir. Bu durum geri döndürülemez nörolojik sorunlara yol açabilir. İnsan vücudu dört yıl yeterli olacak kadar B12 vitaminini depolayabilir ve fazla, istenmeyen kısmını idrar ile dışarı atar.

B12 vitamini hayvan etinde doğal olarak bulunur ve sağlıklı bir diyetle B12 eksikliği belirtilerinden kolayca kaçınmak mümkündür. Ancak çeşitli nedenlerle et tüketmeyen insanlar ek B12 vitamini takviyesi alabilirler. Bu vitamin endüstriyel olarak sadece bakteriyel fermantasyon sentezi ile üretilebilir. 

B12 Vitamini Nedir?

B12 vitamini suda çözünebilen, DNA sentezinde, yağ asitleri ve amino asitlerin vücut içinde kullanımında oynadığı rol sayesinde vücut içerisindeki hemen her hücrenin ihtiyaç duyduğu bir B vitamini türüdür.

Sinir sisteminin sağlığı, beyin fonksiyonları ve alyuvarların üretimi için gereklidir. Kobalamin, B12 vitamininin bir diğer adıdır. B12 vitamini, en büyük ve yapısal olarak en karmaşık vitamindir.

Vitaminler genel olarak ya vücut tarafından hiç üretilmeyen ya da olumsuz sağlık sonuçlarını veya hastalıkları önlemek için yetersiz miktarda üretilebilen temel besinlerdir. Bu sebeple uygun beslenmeyle ve sadece tıbbi açıdan gerekli olduğu durumlarda vitamin takviyeleriyle vücuda vitamin sağlamak gereklidir. 

B12 Vitaminin Faydaları Nelerdir?

B12 vitamini, beynin ve sinir sisteminin normal işlevini sürdürmesi için çok önemlidir. Ayrıca alyuvarların oluşumunda önemli bir rol oynar. DNA'nın oluşturulmasına ve düzenlenmesine yardımcı olur.

Vücuttaki hemen her hücrenin metabolizması, yağ asitlerinin sentezinde ve enerji üretiminde rol oynayan B12 vitaminine bağlıdır. B12 vitamini, insan vücudunun folik asidi emmesine yardımcı olarak depolanan enerjinin salınmasını sağlar. 

İnsan vücudu hemen her dakika sürekli milyonlarca alyuvar hücresi üretir. Bu hücrelerin çoğalması için B12 vitamini gereklidir. B12 vitamini seviyeleri çok düşükse alyuvar hücrelerinin üretimi azalır. Alyuvar hücresi sayısının düşmesi düşerse anemiye yol açar.

Yapılan araştırmalar sonucunda 14 yaş üzerindeki bireylerin günde 2, 4 mikrogram (mcg) B12 vitamini tüketmeleri tavsiye edilmektedir. Hamile kadınlarda bu miktar 2.6 mikrogram iken anne sütü ile bebek emziren kadınlarda bu miktar 2.8 mikrograma çıkmaktadır. Aşırı B12 vitamini alımı toksik veya zararlı nitelikler göstermemiştir. Bununla birlikte vitamin takviyesi almaya başlamadan önce her zaman doktora başvurulmalıdır.

B12 Vitamini Nelerde Bulunur?

B12 Vitaminini birçok besin kaynağından elde edebilirsiniz. B12 Vitamini et çok hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Bitkilerde bulunmadığı için vegan tarzı beslenen kişilerin, beslenmelerine dikkat etmesi gerekmektedir. 

B12 eksikliğinin neden olduğu bağışıklık sisteminin zayıflaması, unutkanlık gibi hafıza problemleri ve kansızlık gibi durumlar için hayvansal gıda tüketmeyen kişiler takviye ürünlerden faydalanabilmektedir.

B12 Vitamininin en çok bulunduğu besinler ise; 

Et, Süt, Yumurta,

Peynir balık gibi hayvansal besinlerdir.

B12 Vitamini Eksikliği Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

B12 vitamini eksikliği, vücut tarafından yeterli B12 vitamini alınmadığında ortaya çıkar. Özellikle sinir sistemi ve beyinde geri dönüşümsüz ve potansiyel olarak ciddi hasara yol açabilir. Normalden biraz daha düşük B12 vitamini seviyeleri bile depresyon, akıl karışıklığı, hafıza problemleri ve yorgunluk gibi eksiklik semptomlarını tetikleyebilir. Bununla birlikte, bu semptomlar tek başına B12 vitamini eksikliği tanısını koymaya yetecek kadar belirleyici değildir. 

Bazı ilaçlar B12 vitamini ile etkileşime girebilir. Bunlar arasında metformin, proton pompası inhibitörleri ve sıklıkla peptik ülser hastalığı için kullanılan h2 reseptör agonistleri bulunur. Bu ilaçlar B12 vitamini emilimini engelleyebilir. Antibiyotik kloramfenikol veya kloromisetin B12 takviyesi alan bireylerde kırmızı kan hücresi üretimini etkileyebilir. 

B12 vitamini eksikliğinin diğer belirtileri arasında iştahsızlık, kabızlık, ve kilo kaybı görülür. Eksiklik semptomları şiddetlendiğinde el ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma gibi nörolojik değişiklikler gerçekleşebilir ve bazı vakalarda hareket ederken denge daha zor korunur.

B12 vitamini eksikliği olan bebeklerde yüz titremeleri, refleks problemleri, beslenme zorlukları, tahriş görülebilir. Eğer eksiklik tedavi edilmezse büyüme problemleri gibi olağandışı durumlar ortaya çıkabilir.

B12 vitamini eksikliği ciddi bir kalıcı sinir ve beyin hasarı riski taşır. B12 vitamini yetersiz olan bireylerde psikoz, mani ve bunama gibi durumların gelişme riski daha yüksektir.

Yetersiz B12 vitamini de anemiye, yani kansızlığa neden olabilir. Aneminin en yaygın belirtileri arasında yorgunluk, nefes darlığı ve düzensiz kalp atışı bulunmaktadır. Anemi durumuna sahip bireyler dil ya da ağız ağrısı, beklenmedik kilo kaybı, soluk veya sararmış cilt, ishal ile adet sorunları ile karşılaşabilirler.

B12 vitamini eksikliği ayrıca vücudu enfeksiyonların etkilerine daha duyarlı hale getirir. B12 vitamini eksikliği anemisi ile folat eksikliği anemisi sıklıkla birlikte görülür ve ayırt edilmeleri zor olabilir. Bu durumların tedavisi B12 vitamini enjeksiyonları ve folik asit haplarını içerebilir.

Kimler B12 Eksikliği Riski Taşır?

Diyetlerinde hayvansal gıda bulunmayan kişiler, B12 vitamini eksikliği riskiyle karşı karşıyadır. Hamilelik süreci ve sonrasında emzirme dönemi vegan beslenmeden kaynaklanan B12 eksikliğini kötüleştirebilir. Bitki kaynaklı gıdalar, insan sağlığını korumak için yeterli B12 vitamini içermezler.

Pernisiyöz anemisi olan bireylerde B12 vitamini eksikliği görülebilir.. Pernisiyöz anemisi kanı etkileyen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır ve midede vücudun B12 vitaminini emmesine izin veren bir protein olan intrinsik faktörünün (IF) yeterli miktarda bulunmamasına neden olur.

İnce bağırsağı cerrahi olarak kısaltılmış bireyler gibi ince bağırsak problemleri olanlar bulunur. Bu nedenle B12 vitamini vücut tarafından yeterli miktarda emilmeyebilir.

Besinlerin emiliminin azalmasına neden olan gastrit, çölyak hastalığı ve inflamatuar bağırsak hastalığı da B12 eksikliğine yol açabilir. Kronik alkolizm etkisi altında olan bireyler de aynı nedenle B12 vitamini eksikliği yaşayabilir. 

B12 Vitamin Takviyesi

Bazı bireyler normal hayvansal gıda kaynaklarından B12 vitamini emmekte zorluk çeker ve takviye almaları gerekebilir. Takviyeler ağızdan veya burun spreyi ile alınabilir.

Bununla birlikte, ağızdan alınan takviyeler genellikle eksiklik durumunun giderilmesinde yardımcı olmaz. Bu tür vakalarda B12 vitamini doğrudan vücuda enjekte edilebilir. Bazı soya sütü markaları ve kahvaltılık tahıllar B vitamini ile takviye edilir.

Veganlar, diyetlerinde B12''yi doğal olarak sağlayan hayvan ürünleri bulundurmadığı için, B12 eksikliğini önlemek üzere takviye alabilirler. Bu özellikle hamilelik ve emzirme döneminde önemlidir. Ancak B12 takviyesi böbrek hastalığı olan kişiler için önerilmez.