Dün gece meclisten geçen yeni yasa ile corona virüs salgının etkilediği sektörlere bir takım yardım ve teşvikler ile bazı kanunlarda zorunlu değişiklikler yapıldı. Bizim yazımız dernekler yasasında yapılan değişiklik ile derneklere yapılan üye giriş ve çıkışları da artık bildirime tabi oldu.
Yeni dernekler yasamız 2004 yılında kabul edildi. Zamanına göre oldukça güzel ve özgürlüklerin kapısını sonuna kadar açan yasa nedense kısa sürede yapılan bir sürü değişiklikle gitgide özgürlüklerin kısıtlandığı bir yasa haline dönüştü. Özellikle yapılan değişikliklerle dernekler zapt-ü rapt haline sokulmaya çalışıldı. Önceden izne bağlı olan dernek kurma hakkı sadece bildirimle kullanılmaya başlandı. Memur üyeliği izne tabi olduğu için birçok kesim derneklere üye olamıyor kayıtdışı şekilde dernek faaliyetlerine katılıyordu. Birkaç istisna dışında derneklere üyelik serbest hale getirildi. Derneklerde kongre yapmak ve sonuç bildirmek zordu. Özellikle hükümet komiseri uygulaması dernek yöneticilerini tedirgin ediyordu. Özellikle yerel amaçlı köy ve yardımlaşma dernekleri, cami dernekleri ve bazı özel amaçlı dernekler adı büyük ama kendisi hiçbir zaman yazılmayan bir sürü defterlerle muhatap oluyor, bu defterler çevrede eli kalem tutan eş dost akrabaya tutturulmaya çalışılıyordu. Gerçekte bunu işin ehli bir muhasebeciye veya bir mali müşavire tutturmaya da bir kaynak yoktu. Bir mali müşavir için de böyle bir defter dernek yöneticilerinin birinin mükellefi olması sebebiyle kendine geldiğinden hakkı olduğuna inandığı bir paranın istenmesine de imkân vermiyordu. Bu yüzden bu konuda önemli oranda halledilerek üye kayıt defteri, işletme defteri ve karar defterine indirildi. Ama ne olduysa bürokrasi yine devreye girerek kısa süre sonra eski defterlerden demirbaş defteri, alındı belgesi kayıt defteri ve evrak kayıt defteri gibi tasdiklendiği zaman görülen ve ancak denetim sırasında hatırlanan defterler tekrar yasal defterler statüsüne sokuldu.
Geçen yıl yapılan idari bir değişiklikle dernek üyelerinin giriş ve çıkışlarına ait bildirimlerin yapılması bildirilmiş bu bildirimi yapmayanların dernek beyannamesini vermeyeceği açıklanmıştı. Ancak bu açıklamanın yasal bir dayanağının zayıf olması ve müeyyidesi olmaması nedeniyle yeterince ilgi görmediği sanılıyor. Şimdi 7226 sayılı kanunla bu iş yasal bir statüye de kavuşmuş oldu. Demek hayat devam ediyor, devlet uyumuyor. Kanunda yapılan değişiklikle benim anladığım kadarıyla genel kurul sonuç bildirimi dahil üye kaydı yapılanlar ile üyelikten çıkanlar ve çıkarılanlar 45 gün içinde idareye bildirilecek. Anılan kanunda valiliklerde dernekler biriminin oluşturulacağı anlaşılıyor. İl Dernekler Müdürlüğü varken bu birim ihtiyacı nereden çıktı? Acaba ilçelerde açılacak birimlerin ön hazırlığı mı?
Dernek başkan ve yöneticileri için yeni bir dönem başlıyor. Artık ölü ve mezar taşı üyelerle dernek idame ettirme dönemi bitiyor. Üyelik için başvuranlar ile üyelikten çıkanlar e-devlet üzerinden siyasi parti üyeliğini sorguladıkları gibi dernek üyeliğini de sorgulayabilecekler. Dernek yöneticileri üyelik için başvuranlara yasal süre içinde ya hayır deyip üye yapmayacaklar ya da evet deyip üye yapıp devlete bildirecekler. Bildirmedikleri her üye başına da 500 lira ceza onları bekliyor olacak. Bence dernek yöneticileri şu corona belasından sonra bir STK eğitiminden geçirilse iyi olur.
7226 sayılı yasanın 21-24 maddeleri 5253 sayılı Dernekler Kanununda yapılan değişikliklere ayrılmış durumda. Bu kanunla derneklere ait bütün iş ve işlemlerin elektronik ortamda yapılmasına karar verileceği yetkisi de alınmış. Her yıl verilen dernek beyannamesi ile genel kurul sonuç bildirimi zaten elektronik ortamda idi. Üye giriş ve çıkışları bu kapsama alınmış oldu; bir bakarsınız dernek defterlerinin onaylatılması ve tutulması da elektronik ortama alınabilir. Önümüzdeki günlerde bu konuda yeni yönetmelik ve tebliğleri beklemek gerekir.
Son not geçen sene mevcut üyelerin bildirilmesi istenmişti. O zaman bunu bildirmeyenler için bu kanunla bir fırsat doğmuş oldu. Dernekler, kanunun yayım tarihinden itibaren mevcut üyelerini 6 ay içinde kanunun istediği formatta devlete bildirecekler. Dernek yöneticilerinin ceza yememek için bu netameli günlerin ardından hızlıca hareket etmeleri ve ceza yememeleri için bir son bir fırsat doğdu, kaçırmayalım.
Okunma Sayısı: 783