"Okula Adaptasyon Sürecinde Anne Babalar Nelere Dikkat Etmeli"

Çocuğun okula başlayabilmesi için zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal açıdan hazır olması gerekir. Bu hazır olmuşluk çocuğun okula ve okumaya karşı olan tutumunda önemli bir rol oynamaktadır. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Klinik Psikoloji Uzmanı Psk. Müge Leblebicioğlu Arslan, açıklamalarda bulundu.

Çocuğun okula hazır oluşunu etkileyen faktörler nelerdir

ÇocuÄŸun belli bir süre oturmada ve dikkatini sürdürmede güçlük yaÅŸaması, el göz koordinasyonunun geliÅŸmemiÅŸ olması, görme ve iÅŸitmede problem yaşıyor olması ya da iletiÅŸim kurmakta problem yaÅŸaması gibi faktörler okula hazır olmasını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Dolayısıyla çocuÄŸun okula baÅŸlamadan önce, göz ve iÅŸitme gibi fiziksel muayeneden geçmesi, geliÅŸimsel tarama ve okula hazır olma testlerinin uzman terapist tarafından uygulanması okula hazır olup olmadığının deÄŸerlendirilmesi açısından oldukça önemlidir. 

Çocukta okula gitme korkusunun başlamasının ve devam etmesinin nedenleri neler olabilir

Okula başlama korkusu tek bir nedene doğrudan bağlı olmaksızın birçok faktörle ilişkili olabilmektedir. Bunlardan bazıları,

1-Bakım veren kişiyle bağımlı bir ilişki yaşayan çocuk bakım veren kişiden ayrılmaktan dolayı kaygı duyuyor olabilir. Özellikle aşırı koruyucu ve hassas ortamda büyüyen çocuklar okula başladıklarında yabancı bir çevrede hiç tanımadıkları insanlarla günlerini geçirmeleri, çocuklarda huzursuzluk oluşturarak okula uyum sürecinde güçlük yaşamlarına ve hatta okul fobisinin oluşmasına neden olabilir.

2-Okula baÅŸlamadan önce çocuÄŸun yaÅŸamında örneÄŸin, sevdiÄŸi bir kiÅŸinin hastalanması, taşınma, okul deÄŸiÅŸtirme, boÅŸanma ya da deÄŸer verdiÄŸi bir kiÅŸinin kaybı gibi onun yaÅŸamını etkileyecek önemli deÄŸiÅŸiklerin olması çocuÄŸun okula uyum sürecinde zorlaÅŸtırıcı bir rol oynayabilir. 

3-Çatışmalı kopuk ebeveyn ilişkisine maruz kalan çocuk evden ayrıldığında ebeveynlerinden birine bir şey olacağını düşünebilir. Bu sebepten dolayı kendisini huzursuz ve kaygılı hisseden çocuk okula gitmek istemeyebilir.

4-Çocuğun çekingen ve utangaç olma gibi mizaç özellikleri okul korkusunun başlamasında önemli bir faktördür.

Ebeveynler çocukların okula uyum sürecine nasıl destek olmalıdır

1-ÇocuÄŸunuzu bilgilendirin. Bu süreçte belirsizlik çocukta kaygıya yol açabilmektedir. Okula kaçta gideceÄŸi, okulda neler yapıldığı, kendisini okulda nelerin beklediÄŸi gibi konularda okula baÅŸlamadan önce çocuÄŸunuzu sade anlaşılır bir dille bilgilendirin. 

2-Okul çıkışı onu tam zamanında alacağınızı, kendisini nerede bekleyeceğinizi, nereden servise bineceğini ve hatta eve gittiğinde onu evde kimin karşılayacağına dair bilgiler çocuğu rahatlatır ve onu güvende hissettirir. Böylece çocuğunuzun kaygıyla daha rahat baş etmesine yardımcı olabilirsiniz.

3-Çocuğunuz okula başlamadan önce kendisine okulu gezdirin. Öğretmenleriyle tanıştırın, tuvalet, kantin gibi okuldaki bölümlerin nerelerde olduğunu çocuğunuza gösterin. Bu tutum soyut düşüncesi yetişkinler kadar gelişmemiş olan çocuğu, okulun nasıl bir yer olduğu ve kendisini nelerin beklediğini somutlaştırarak rahatlatacak ve güvende hissettirecektir.

4-Okula baÅŸlayan çocuÄŸun kaygı ve korku gibi hissettiÄŸi duygu mesajları ebeveynler tarafından doÄŸru okunmadığında çocukta baÅŸ aÄŸrısı, karın aÄŸrısı ve mide bulantısı gibi psiko-somatik belirtiler görülebilir. Dolayısıyla çocuÄŸunuzun ne hissettiÄŸini ve neye ihtiyaç duyduÄŸunu anlayıp cevap vermek çocuÄŸun iyi olma hali açısından önemli bir rol oynamaktadır. 

5-Özellikle ebeveynler bu süreçte çocuÄŸun duygu ifadesini teÅŸvik etmelidir. Bunu oyun, resim ya da kitap yoluyla yapabilirler. Bu süreçte ebeveynin kendi okula baÅŸlama sürecindeki duygularını çocuÄŸuyla paylaÅŸması, çocuÄŸun zihninde güç sembolü olan anne ve babanın bile benzer duyguları yaÅŸayabildiÄŸini duyması, çocuÄŸu rahatlatarak güvende hissettirebilir. 

6-Çocukla kurulan iletiÅŸimde ve duygu paylaşımlarında okulda her ÅŸey çok güzel olacak çok eÄŸleneceksin, herkes seni çok sevecek gibi abartılı anlatımlardan kaçının. Bu tarz anlatımlar çocuÄŸun gerçekte yaÅŸadığıyla eÅŸleÅŸmeyebilir ve ebeveyne karşı duyulan güven duygusunu sarsabilir. 

7-VedalaÅŸmayı ajitasyon oluÅŸturacak hale getirmeyin ve kısa tutun. Çocuk kaygılandığında ya da olumsuz bir duygu yaÅŸadığında ebeveyni gözlemler eÄŸer aynı duygu ebeveynde de eÅŸlik ediyorsa kendi korkularının yerinde olduÄŸunu zihninde doÄŸrulayacaktır. 

8-Yemek, uyku ve oyun saatlerinin okul düzenine göre yeniden planlayın.

9-Okula gitmek çocuÄŸun sorumluluÄŸudur. Dolayısıyla bu algınının çocukta oluÅŸması için ebeveynler çocuÄŸun okula uyum sürecinde okula gidersen dondurma alacağım. gibi söylemlerden uzak durarak, ödül ceza sistemini kullanmaktan kaçınmalıdırlar. Aksi taktirde çocuk okula gitmeyi ya da gitmemeyi ebeveyne ödül ya da ceza olarak kullanabilir. 

Sonuç olarak, okula baÅŸlamadan önce alanında uzman bir psikolog tarafından çocuÄŸun psikososyal geliÅŸiminin deÄŸerlendirilmesi ve ebeveynle birlikte iÅŸ birliÄŸi içeresinde çalışarak becerilerinin geliÅŸtirilmesi oldukça önemlidir. Okula baÅŸladıktan sonra da benzer ÅŸekilde çocuÄŸun biyo-psiko-sosyal geliÅŸimi ebeveynler ve öğretmenler tarafından gözlenmeli herhangi bir geliÅŸimsel bozukluk belirtileri görülüyorsa alanında uzman bir psikologdan destek alınması çocuk ruh saÄŸlığı açısından oldukça önemlidir. 

Giriş: 13 Eylül 2022 | Güncelleme: 13 Eylül 2022 | Okunma: 305

Kaynak: Ela Yavuz Yaman