"Sarıkamış'tan Harşit Zaferine Basın Bildirisi"

Dur yolcu,

Bilmeden gelip bastığın,

Araçla seyahat ettiÄŸin, 

Gezip gördüğün,

Bu topraklar, bu nehirler, bu daÄŸlar

Adı, şanı bilinen ve ismi meçhul kahraman şehitleri barındırmaktadır.

Bu gün bu yollardan, rahatça geçerek vatanın her yerine güvenle ulaşıyor isek, bizler bu vatanı canı, kanı pahasına fedakârca savunarak emanet eden ecdadımıza borçluyuz. 1. Dünya savaşında en önemli cephelerinden Kafkas Cephesi en son HarÅŸit Nehri hattında önemli savunma savaşı yapılmıştır. Düşmanın bu hattın batısına geçmesi yaklaşık 16 ay önlenmiÅŸ, daha sonra püskürtülerek düşman Batum, Artvin, Kars, Ardahan dâhil DoÄŸu Karadeniz ve DoÄŸu Anadolu'dan çıkartılmıştır. Yedi düvele karşı savaÅŸtığımız bu zaman diliminde hem ÇANAKKALE hem de HARŞİT geçilememiÅŸtir. 

Karadenizin Çanakkalesi olarak nitelendirilen Harşit Zaferinin tarihine kısaca bir bakalım:

Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşında birçok cephede mücadele etmek durumunda kalmıştır. Bu önemli cephelerden biri de Kafkas Cephesi olarak bilinen Doğu Cephesidir. 1914 yılında Karadeniz olayının ardından başlayan Türk Rus mücadelesinden sonra Ruslar 1916 yılı ortalarında Harşit Vadisine adım atmışlardır. Dolayısıyla Harşit ve çevresindeki askeri faaliyetler tam olarak 1916 yılı içerisinde başlamıştır.

Rusların hedefi bir yandan DoÄŸu Anadolu üzerinden güneye inerek OrtadoÄŸu, diÄŸer yandan da BaÅŸkent Ä°stanbul'un ele geçirilmesiydi. 

Harşit Cephesi 3'üncü Ordunun hâkimiyet alanı içerisinde yer almıştır. 3'üncü Ordu Komutanı Vehip Paşa idi. 3. Ordu önce Sivas Şuşehri daha sonra karargahı Erzincan'a taşımışlardı. 3'üncü Orduya Bağlı 2'nci Kafkas kolordusu tam da Harşit Vadisini savunmuştur. Karargâh merkezi Alucra olup 1917 Ağustos ayına kadar komutanlığını Fevzi Paşa yapmıştır. Fevzi Paşa'dan sonra Yakup Şevki Paşa getirilmiştir. Kolorduya Bağlı 5 ve 11'nci tümenlerin karargâh merkezi Alucra iken 37'nci Kafkas Tümenin karargâhı Espiye'nin Arpacık köyündeydi.

Harşit Vadisi Kafkas cephesinin son savunma hattını oluşturmuştur. Harşit Cephesindeki harekât Rusların iki yönden ilerlemesinin sonucunda ortaya çıkmıştır. Birincisi; Erzurum - Bayburt - Gümüşhane üzerinden, ikincisi ise, Arhavi - Rize - Trabzon - Vakfıkebir - Görele -Tirebolu üzerinden gerçekleşmiştir.

Birinci hatta 19 Temmuz 1916'da Gümüşhane iÅŸgal edilirken diÄŸer taraftan da 23 Temmuz 1916'da Vakfıkebir iÅŸgal edilmiÅŸti. AÄŸustos ayında kanlı çarpışmalar yaÅŸanmış, Çanakçı ve Görele'de mücadeleler olmuÅŸtur. Eylül 1916'da Ruslar HarÅŸit Nahiyesine ateÅŸ açmışlardır. Türk kuvvetleri Ekim 1916'dan itibaren HarÅŸit Çayının batı kesimine geçerek savunma hattı oluÅŸturmuÅŸlardır. 

Ancak Rus birlikleri Ağustos ayı içerisinde Kürtün'de Araköy üzerinde 2308 rakımlı Kabaktepe'yi işgal ederek karargâh kurmuşlar ve bu bölgeden harekâtlarını yönlendirilmişlerdir. 1916 yılı içerisindeki çatışmalar 1917 yılı Kasım devrimine kadar aralıklarla sürmüştür. 7/8 Kasım 1917 gecesi Türk kuvvetleri Kabaktepe'deki Rus kuvvetlerine taarruz harekâtı gerçekleştirerek Rusları o bölgeden söküp atmışlardı. 12 Şubat 1918'de Türk ileri harekâtı Harşit hattından başlamış, 13 Şubat'ta Görele, 14 Şubat'ta Vakfıkebir ve Gümüşhane düşman işgalinden kurtarılmıştır. Harşit Cephesinde yapılan çok önemli mücadeleler sonunda, önce düşmanın ilerleyişi kesin olarak durdurulmuş, düzenli ordu ve milis kuvvetleri çok sayıda şehit ve gazi vererek zafere ulaşmıştır. Bir başka ifade ile HARŞİT GEÇİLEMEMİŞTİR.

Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesi Ruslardan daha sonra onların yerini almak isteyen ve her türlü mezalimi gerçekleştiren Ermenilerden kurtarılmıştır. Ermenilerin işgal ve soykırım yapması üzerine yardım çağrısı üzerine Harşit Savunmasında kahramanlık ve başarı gösteren 5. Tümen Nuri Paşa komutasında Azerbaycan'a gönderilmiş, başta Bakü olmak üzere Azerbaycan ve Dağıstan'ın bir bölümü düşmanlardan temizlenmiştir.

Bu zaferle, HarÅŸit Çayının düşmanlıkla asla geçilemeyeceÄŸi, dostların rahatlıkla güven içeresinde bu hattı geçebileceÄŸi, bu bölgede rahatlıkla konaklayabileceÄŸi, gezebileceÄŸi tüm dünyaya ilan edilmiÅŸtir. 

Harşit Çayının doğusunda yer alan Giresun'un doğu ilçeleri ile Trabzon, Rize, Artvin, Batum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane illerinden yaklaşık 650.000 ahali çoluk-çocuk, yaşlı-kadın muhacir olarak Harşit Çayının batısına göç etmek zorunda kalmışlardır. Bu bölgede yaşayan tüm insanlar savaşın ortaya çıkardığı göç ve açlık gibi acıları yaşamış, her aileden şehitler verilerek ile bu vatan toprağı şehit kanlarıyla sulanmıştır.

Harşit Zaferini gerçekleştiren kahraman milis güçlerimiz, 3 yıl sonra başlayacak Kurtuluş Savaşı (Haymana, Afyon, Dumlupınar) için 42. Ve 47. Gönüllü alaylarının çekirdeğini oluşturacaklardır.

Ecdadımızın ÅŸehitler vererek, bin bir kahramanlık ve fedakârlıkla elde etikleri bu zaferi kutlamak, vatan ve millet bilincini tarihten dersler çıkarılarak ibret alınması için gelecek nesillere aktarmak, tarihi anı ve anıtları yaÅŸatmak, ÅŸehit mezarlarını ortaya çıkarmak için bir vakıf kurulması zorunluluÄŸu ortaya çıkmıştır. 

Harşit zaferi, Haymana, Afyon cephelerinde yapılan destansı mücadeleleri her yönüyle ortaya koymak, bu zaferlerin unutulmasını ve önemsizleştirilmesine karşı koyarak tüm kamuoyunun bilgisine sunmak üzere, geniş tabanlı, ulusal düzeyde, nitelikli Harşit Savunması Vakfı 20 Temmuz 2024 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanarak kurulmuştur.

Vâkıfımız, 1. Dünya Savaşının en önemli cephelerinden Kafkasya (Doğu) Cephesinin batıdaki en son savunma hattı olan Harşit Savunması'nın önemini ortaya koymak, yaklaşık 160 Km'lik bu hatta gerçekleşen, Harşit zaferini dünyaya tüm yönleriyle tarihsel, bilimsel gerçekleriyle anlatmak için her alanda araştırma ve çalışma yapmayı planlamaktadır.

Kop Dağı direniÅŸi, Åžaban Kalesi savunması, Kabaktepe Savunması ve Güvende Mevzileri, Alucra sınırlarında yer alan Gavurdağı mevzileri, ordu karargâhları, sahra hastanesi gibi savaşın geçtiÄŸi tüm coÄŸrafyalarda yer alan savaÅŸ kalıntılarını, anılarını, ÅŸehit mezarlarını, kale ve surları, siperleri ortaya çıkarmak, asker ve milis güçlerince yapılan tüm eylem ve fedakârlıkları toplumun bilgisine sunmak, tarihin derinliklerinde kalmış bilgi ve belgeler ile akademik çalışmaları toparlayıp gelecek nesillere aktarmak,  bu bölgeleri tarih, kültür, turizm alanı haline getirmeyi hedeflemektedir.

Vakfın kuruluşu sürecinde desteklerini esirgemeyen başta Giresun Valimiz Mehmet Fatih Serdengeçti olmak üzere, Giresun ve Gümüşhane Milletvekillerimize, Belediye Başkanlarımıza, çok kıymetli akademisyen ve öğretim üyesi hocalarımıza, oda, dernek, federasyon ve konfederasyon başkanlarımıza, başta Giresun Orman Bölge Müdürlüğü olmak üzere tüm kamu kurum ve kuruluşlarımızın yönetici ve çalışanlarına, Kaymakamlarımıza, bu ağır ve ulvi görev için elini taşın altına koyan Vakıf Mütevelli Heyetimize, desteklerini esirgemeyerek bu programa katılan tüm vatanseverlere huzurlarınızda şükranlarımızı sunuyorum.

Tüm bu zaferlere imza atan ecdadımızın anılarını yaÅŸatmak için Tirebolu – DoÄŸankent yolu üzerinde daha önce taÅŸ ocağı olarak kullanılan alanda Orman Genel müdürlüğü tarafından 2017 yılında HarÅŸit Savunması 100. Yılı Orman Parkı kurulmuÅŸtur. 

Harşit Savunmasında çok sayıda asker ve milis kuvvetlerimizden şehit olanların 192’sinin ismi resmi kayıtlardan çıkarılarak tespit edilmiştir. Ancak bunların dışında binlerce şehidimiz mezarsız yatmaktadır. Bu şehitlik kahraman şehitlerimiz anısına Anıt Şehitlik tesis edilmiştir. Bu Anıt Şehitlik 12 Şubat Çarşamba günü tüm halkımızın katılımı ve dua ile açılacaktır. Vatansever tüm hemşerilerimizin bu programa katılımlarını şehitlerimize bir vefa olarak görüyoruz.

107 yıl önce yapıla bu destansı mücadeleler ile her dönemde vatan savunmasında canlarını ortaya koyan ÅŸehit ve gazilerimizi bir kez daha rahmetle anıyoruz. 

Basınımıza ve kamuoyuna saygı ile arz olunur.

Giriş: 11 Şubat 2025 | Güncelleme: 11 Şubat 2025 | Okunma: 349

Kaynak: Mustafa Özkaya Harşit Savunması Vakfı Başkanı