"Uykusuzluk hafızayı olumsuz etkiliyor"

UykusuzluÄŸun sadece fiziksel deÄŸil aynı zamanda zihinsel etkilerinin de olduÄŸunu anlatan Anadolu SaÄŸlık Merkezi Hastanesi İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, Bilimsel araÅŸtırmalar uykusuzluÄŸun kalp saÄŸlığının yanı sıra, hafızayı da olumsuz etkilediÄŸini ortaya koyuyor. Yeni bilgilerin öğrenilmesi, pekiÅŸtirilmesi ve geri çaÄŸrılması yeterli ve kaliteli uyku ile doÄŸrudan iliÅŸkili dedi. 

Hafıza, bilgilerin kodlanması, depolanması ve geri çaÄŸrılması süreçlerinden oluÅŸuyor. Bu süreçler, kısa süreli hafıza yani anlık bilgiler ve uzun süreli hafıza yani kalıcı bilgiler olarak ikiye ayrılıyor. Uykunun bu süreçlerin her birinde kritik bir rol oynadığını paylaÅŸan Anadolu SaÄŸlık Merkezi Hastanesi İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, Uyku sırasında beyin, gün boyunca kazanılan bilgileri pekiÅŸtirir ve organize eder. Yeterli ve kaliteli uyku, öğrenilen bilgilerin uzun süreli hafızaya aktarılmasında temel bir rol oynar diye konuÅŸtu. 

Öğrenmeyi zorlaÅŸtırıyor, duygusal dengeyi bozuyor 

Uykusuzluk ve hafıza iliÅŸkisini destekleyen birçok bilimsel çalışmanın olduÄŸunu söyleyen İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, Harvard Ãœniversitesi tarafından yapılan bir çalışma, yetersiz uyku alan öğrencilerin öğrenme ve bilgi hatırlama yeteneklerinin ciddi ÅŸekilde azaldığını, yeterli uyku alan öğrencilerin ise akademik baÅŸarılarının daha yüksek olduÄŸunu gözler önüne seriyor dedi. Bilimsel araÅŸtırmalardan örnek veren Prof. Dr. Nevrez Koylan, California Ãœniversitesi'nin yaptığı bir çalışmada uyku sırasında beynin nasıl çalıştığı ve bilgileri nasıl pekiÅŸtirdiÄŸi incelenmiÅŸ. AraÅŸtırma sonuçları, derin uyku evresinin deklaratif hafıza için kritik olduÄŸunu ve uykusuzluÄŸun bu süreci olumsuz etkilediÄŸini göstermiÅŸ. Ayrıca National Institutes of Health (NIH) tarafından yapılan baÅŸka bir araÅŸtırmada, rüyaların görüldüğü ve beynin aktif olduÄŸu REM uykusunun yetersiz kalması durumunda duygusal bilgilerin daha zor hatırlandığı ve duygusal dengenin bozulduÄŸu ortaya konmuÅŸ ÅŸeklinde konuÅŸtu. 

Kalitesiz uyku, kalbe bile zarar veriyor

Uyku ve kronik hastalıklar arasında son derece karmaşık iliÅŸkiler olduÄŸunu dile getiren İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, Kronik hastalıkların oluÅŸumu ve seyri, uyku ile yakından baÄŸlantılı. Bu ikili arasındaki baÄŸlantıyla iliÅŸkili olan en yaygın hastalıklar, diyabet, kardiyovasküler sorunlar, obezite, depresyon, demans ve inflamatuar problemler olarak sıralanabilir. Yapılan çalışmalar, yetersiz uykunun tip 2 diyabet geliÅŸiminde önemli bir rol oynadığını ve orta yaÅŸlı kiÅŸilerdeki uyku bozukluklarının ileri yaÅŸlarda demans geliÅŸimini kolaylaÅŸtırdığını ortaya koyuyor. Muhtelif solunum bozuklukları, özellikle de uyku apnesi, hipertansiyon, inme, ritm bozuklukları gibi bir dizi kalp ve damar hastalığının ortaya çıkma riskini artırıyor ve seyrini hızlandırıyor. Ä°laveten uyku bozukluklarının damar sertliÄŸi geliÅŸimini de hızlandırdığı bilinen bir gerçek ifadelerini kullandı. 

Uyku ve kilo arasında ise ters bir ilişki söz konusu olduğunu, uyku süresinin kısalmasıyla kilonun artış gösterdiğini belirten Prof. Dr. Nevrez Koylan, Bu durum bütün yaş gruplarında görülebilse de çocuklarda daha net olarak gözlemleniyor. Sebebi ise beyinde bulunan, iştahı ve enerji oluşumunu kontrol eden hipotalamus isimli bölgenin uykusuzluktan olumsuz etkilenmesi. Bütün sayılanlara ek olarak enflamatuar hastalıkların yol açtığı ağrı ve huzursuzluk uykunun süresini ve kalitesini olumsuz etkilerken, uyku bozuklukları da enflamasyonun şiddetlenmesine zemin hazırlıyor. Ayrıca kaliteli bir uykunun kan şekeri kontrolüne de yardımcı olduğu biliniyor dedi.

Prof. Dr. Koylan uykusuzluğun, yeni bilgiler öğrenmeyi, pekiştirmeyi, depolanmış bilgileri geri çağırmayı, yaratıcılığı ve problem çözmeyi zorlaştırdığını vurgulayarak uykusuzluğu önleyecek tavsiyelerde bulundu:

Her gün aynı saatte yatın

Düzenli bir uyku rutini oluşturmak uyku kalitesini artırır. Her gün aynı saatte yatmak ve aynı saatte kalkmak biyolojik saatin düzenli çalışmasını sağlar.

Uyku ortamını iyileştirin

Uyku ortamının sessiz, karanlık ve serin olmasına dikkat edilmelidir. Hem rahat hem ortopedik yatak ve yastık uyku kalitesini artırabilir.

Yatmadan önce tablet veya telefona bakmayın

Yatmadan önce telefon, tablet ve bilgisayar gibi teknolojik cihazların kullanımını sınırlamak uykuya geçişi kolaylaştırır. Bu cihazlarda bulunan mavi ışık, melatonin üretimini azaltarak uyku düzenini bozabilir.

Kafein tüketimini azaltın

Kafein tüketimi uyku kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir bu sebeple kafein içeren besin ve içecekler yatmadan önce tüketilmemelidir. 

Düzenli egzersiz yapın

Düzenli egzersiz yapmak uyku kalitesini artırır. Ancak yoğun egzersizlerin yatmadan hemen önce yapılmaması gerekir.

Giriş: 12 Ağustos 2024 | Güncelleme: 12 Ağustos 2024 | Okunma: 64

Kaynak: AyÅŸe Sorucu